Niniejszy tom zawiera 5 artykułów, które Albert Einstein opublikował w pamiętnym 1905 roku. Prace te raz na zawsze zmieniły nasze poglądy na naturę czasu, przestrzeni i światła, autorowi zaś przyniosły sławę.
- Rozprawa o nowej metodzie określania rozmiarów molekuł stała się w końcu jedną z najczęściej cytowanych prac Einsteina, choć nie dotyczy teorii względności.
- Artykuł wyjaśniający ruchy Browna zawierał nowatorskie koncepcje fizyczne, ale także konkretne przewidywania. Za ich doświadczalne potwierdzenie inny uczony, Francuz Jean Perrin, otrzymał w 1926 r. Nagrodę Nobla.
- Najbardziej znana praca, O elektrodynamice ciał w ruchu, pogrzebała czas absolutny, podniosła do rangi fundamentalnej stałej fizycznej prędkość światła c i w ten sposób zapoczątkowała fizykę relatywistyczną.
- Czwarty, najkrótszy artykuł zawierał wyprowadzenie najsłynniejszego wzoru na świecie: E = mc2.
- Einstein uważał za prawdziwie rewolucyjną jedynie pracę piątą. Wykazał w niej, że światło można traktować nie tylko jako falę, lecz także jako zbiór cząstek - kwantów energii. Stał się w ten sposób ojcem fizyki kwantowej.
Każdą z prac poprzedza w tej książce interesujący wstęp, który ukazuje odkrycia Einsteina w kontekście historycznym. Autorem tych tekstów jest John Stachel, fizyk, profesor Uniwersytetu Bostońskiego, dyrektor Centrum Studiów nad Einsteinem i redaktor wielotomowej edycji Pism zebranych Alberta Einsteina