Zjawisko nagłego intuicyjnego "olśnienia" umysłu, którego efektem jest nieoczekiwane rozwiązanie problemu, znane jest w historii odkryć naukowych oraz w zwykłym, codziennym doświadczeniu. Mechanizmy myślenia twórczego od dawna fascynowały uczonych różnych specjalności; ich pozorna nieokreśloność i nieuchwytność skłaniała jednak na ogół do interpretacji mistycznych, irracjonalistycznych.
Albert Nałczadżjan broni poglądu, że intuicja w procesie twórczym jest w pełni dostępna naukowemu badaniu. Jego hipotezy o roli myślenia podświadomego racjonalizują wiele zjawisk opatrywanych etykietą "mistyczności", choć, jak sam pisze, "jesteśmy jeszcze dalecy od pełnej znajomości praw myślenia".