Dziwaczne wierzenia człowieka współczesnego, o których uczeni nie wspominają na ogół inaczej niż z pogardą lub drwiną, stanowią wyjątkowe i nieocenione źródło, mówiące nam szczególnie wiele - paradoksalnie - nie o irracjonalności, charakterystycznej dla reprezentantów marginesu i szaleńców zrywających z kanonem oficjalnej wiedzy, ale o racjonalności wspólnej nam wszystkim, to znaczy o sposobie, w jaki istoty ludzkie naprawdę wykorzystują swoje zdolności intelektualne. Zdolności te badano dotychczas analizując dokonania naukowe postaci tej miary co Pasteur czy Einstein, przypadków równie godnych podziwu, co wyjątkowych, a tym samym stanowiących niezbyt dobrą ilustrację użytku, jaki zwykli ludzie czynią na co dzień ze swojego rozumu. Wielkie odkrycia i nowe idee są zawsze rzadkie, podczas gdy błąd i naiwność plenią się obficie, nie oszczędzając nikogo. Ciekawe, że najbardziej rozpowszechnione formy produkcji intelektualnej, jakimi są poglądy zwykłych ludzi, doczekały się tak niewielu analiz, podczas gdy biblioteczne półki uginają się pod ciężarem studiów poświęconych jej postaci rzadkiej i nietypowej, jaką jest nauka. Homo gotów jest stanąć wyłącznie przed takim lustrem, które odzwierciedla pochlebny, choć niezbyt wiemy wizerunek istoty zasługującej na miano sapiens. Gdyby jednak człowiek chciał poznać samego siebie takiego, jakim jest naprawdę - do czego zachęca stara maksyma delficka - powinien zacząć badania nie od rzadkich, jak się zdaje, wzlotów ludzkiego rozumu, ale od jego niezliczonych upadków. Takie też będzie zadanie tej książki. Jej celem nie jest krytyka, lecz zrozumienie.